Keyingi yillarda yurtimizda ilm-fanga munosabat tubdan o‘zgardi. Ta’lim sohasini isloh etish, ilmiy va innovatsion faoliyatni har tomonlama qo‘llab- quvvatlashga qaratilgan islohotlarga keng yo‘l ochildi. Sifatli ta’lim xizmatlari ko‘rsatish, mehnat bozorining zamonaviy ehtiyojlariga mos yuqori malakali kadrlar tayyorlash yangilanishlarning pirovard maqsadiga aylandi. Shu islohotlar jarayonida kasb-hunar ta’limi sohasiga ham zamonaviy tamoyillar olib kirildi. Xalqaro andozalarga mos professional ta’lim tizimi joriy etildi. Xususan, davlatimiz rahbarining 2019 yil 6 sentabrdagi "Professional ta’lim tizimini yanada takomillashtirishga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida"gi farmoni mazkur islohotlarning mustahkam poydevoriga aylandi. Sababi, unga muvofiq, 2020-2021 o‘quv yilidan boshlab O‘zbekistonda Ta’limning xalqaro standart tasniflagichi darajalari bilan uyg‘unlashgan boshlang‘ich, o‘rta va o‘rta maxsus professional ta’lim darajalarini qamrab olgan professional o‘qitish tizimi hamda tabaqalashtirilgan o‘quv dasturlari joriy etiladigan ta’lim muassasalari tashkil qilindi. Mazkur dasturlar asosida tegishli kadrlar tayyorlaydigan o‘quv maskanlari ro‘yxati tasdiqlandi. Shunga hamohang tarzda professional o‘qitish tizimida tegishli ta’lim dasturlari joriy etilgan kasb-hunar maktablari, kollejlar va texnikumlardan iborat professional o‘quv muassasalari tarmog‘i yaratildi. Ayni paytda yurtimizda 339 ta kasb-hunar maktabi, 201 ta kollej, 185 ta texnikum faoliyat yurityapti. Harakatlar strategiyasidagi ijtimoiy sohani rivojlantirishning ustuvor yo‘nalishlarida uzluksiz ta’lim tizimini yanada takomillashtirish, sifatli ta’lim xizmatlari imkoniyatini oshirish, mehnat bozorining zamonaviy ehtiyojlariga mos yuqori malakali kadrlar tayyorlash siyosatini davom ettirish zarurligi qat’iy belgilab berilgan. Zotan, xalqaro mehnat bozori, integratsion jarayonlarning jadallashuvi, raqamlashtirish, sanoatdagi texnologik inqiloblar davri ham aynan shuni talab qilyapti. Zarur malaka va ko‘nikmalarga ega, raqobatbardosh o‘rta bo‘g‘in mutaxassislari xalqaro andozalarga mos, professional ta’lim tizimida tayyorlanadi. Shu ma’noda, Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining Kasb-hunar ta’limi tizimini innovatsion rivojlantirish, pedagog kadrlarning malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash instituti nafaqat ta’lim muassasalari, balki sohada innovatsion muhit, yangi makon yaratish ishlariga izchil kirishgan. Jumladan, tizimdagi rahbar va pedagog xodimlar uchun yangicha mezonlarda o‘quv kurslari tashkil etilyapti. Mazkur o‘quv yilida malaka oshirishning yigirmaga yaqin yangi moduli joriy qilindi. Ikki yuzdan ortiq vizuallashtirilgan va raqamlashtirilgan yangi elektron ta’lim resurslari bazasi yaratildi. Institut ayni paytda kasb-hunar ta’limini innovatsion rivojlantirish hamda rahbar va pedagog kadrlarni qayta tayyorlash, malakasini oshirish yo‘nalishlarida faoliyat olib bormoqda. Tizimni qisqa vaqt oralig‘ida rivojlantirish va jahon standartlariga to‘la moslashtirish maqsadida rivojlangan mamlakatlar hamda xalqaro tashkilotlarning ilg‘or tajribalari o‘rganilyapti. Jarayonda Germaniya, Shveysariya, Janubiy Koreya, Turkiya va Xitoy kabi davlatlar, YuNESKO, Britaniya kengashi, Germaniya xalqaro hamkorlik jamiyati, Osiyo taraqqiyot banki, Yevropa ta’lim fondi, Turkiya hamkorlik agentligi, Xitoyning Universitetlar uyushmasi kabi tashkilotlardan ikki yuzdan ortiq nufuzli ekspertlar jalb etildi. Ulardan zarur tajriba va xulosalar olindi. Belarus Respublikasining Professional ta’lim respublika instituti bilan professional ta’lim sifatini oshirish, milliy malaka tizimini joriy etish va WorldSkills standartlari asosida kadrlar tayyorlash yo‘nalishlarini qamrab olgan hamkorlik memorandumi imzolandi. Davlatimiz rahbari tomonidan xorijiy migrantlarni tayyorlash tizimini takomillashtirish bo‘yicha belgilab berilgan vazifalar doirasida Rossiya xalqlar do‘stligi instituti bilan hamkorlik o‘rnatilib, O‘zbekistonda uning vakolatxonasi ochildi. Bu migrantlarga rus tilida muloqot qilish va rus tilida kasb o‘rgatish imkonini kengaytiradi. Professional ta’lim rivoji sohada mehnat qilayotgan rahbar va pedagog xodimlar malakasini oshirish qay darajada sifatli yo‘lga qo‘yilganiga ham bevosita bog‘liq. Shu ma’noda, Vazirlar Mahkamasining joriy yil 26 fevraldagi "Professional ta’lim muassasalarining boshqaruv hamda pedagog kadrlarini qayta tayyorlash va malakasini oshirish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori bu boradagi mavjud muammo va kamchiliklarni bosqichma-bosqich bartaraf etish, ko‘zlangan maqsadga qisqa vaqt oralig‘ida erishishga xizmat qiladi. Qarorga muvofiq, rahbar va pedagog xodimlar, kasbiy faoliyat natijalari qayd etishning elektron portfoliosi (ta’lim platformasi) tizimi yo‘lga qo‘yildi. Shunga ko‘ra, kasbiy faoliyat natijalari va erishgan yutuqlariga, asosan, rahbarlar hamda pedagog xodimlar muqobil, masofaviy, malaka oshirish ta’lim muassasalari va uyg‘unlashgan holda malaka oshirishga jalb qilinadi. Shuningdek, qarorga asosan, bosh- qaruv va pedagog kadrlarning ilmiy-pedagogik salohiyatidan kelib chiqib, ularning kasbiy ehtiyojini qondirishga yo‘naltirilgan uzluksiz malaka oshirish shakllarini mustaqil tanlash hamda o‘zlashtirish imkoniyati yaratildi. Malaka oshirish o‘quv rejalariga bugungi kun talablaridan kelib chiqqan holda, boshqaruv kadrlarining faoliyatini amalga oshirish uchun zarur yangi modullar kiritilib, asosiy e’tibor amaliyotga qaratildi. O‘quv rejalardagi umumiy soatning kamida yetmish foizi amaliy darslarga ajratilgani shundan dalolat beradi. Institut negizida professional ta’lim tizimini raqamlashtirish laboratoriyasi tashkil etilyapti. Parallel ravishda professional ta’lim tizimining barcha turdagi me’yoriy va metodik mahsulotlarini yaratish, ishlab chiqilgan materiallarni ta’lim platformasida keng muhokamaga qo‘yish va yakuniy xulosalarga asosan tayyorlangan mahsulotlarni tajriba-sinov uchun amaliyotga kiritish bo‘yicha ham sa’y-harakatlar olib borilmoqda. Institut faoliyatida dual ta’lim prinsiplariga asoslangan tizimni joriy etish, professional ta’lim sohasida o‘z-o‘zini moliyalashtirish salohiyatini hosil qilish masalalari alohida o‘rin tutadi. Vazirlar Mahkamasining shu yil 29 martdagi "Professional ta’lim tizimida dual ta’limni tashkil etish chora-tadbirlari haqida"gi qarori bu boradagi ishlarimizni jadallashtiradi. Mamlakatimizda professional ta’lim bo‘yicha yuritilayotgan davlat siyosati ta’limning natijadorligiga qaratilganini sohada xizmat qilayotgan har bir mutaxassis yaxshi anglaydi. Zero, amalga oshirilayotgan bu islohotlar eskicha yondashuvlardan voz kechib, kadrlar tayyorlash jarayoniga innovatsion ta’lim texnologiyalarini jadal sur’atda tatbiq etishni nazarda tutadi. Muassasamiz ham aynan mazkur talablardan kelib chiqqan holda, faoliyatini yanada jadal, yangiliklarga tashnalik ruhida davom ettiradi. Xorijiy tajribalar asosida pedagog xodimlarning malaka oshirishga, zarur bilim yoki ma’lumotlarga mavjud ehtiyojini aniqlash va qondirish, ularni malaka oshirish kurslariga jalb etishning yangi mexanizm va metodik ta’minotini yaratish biz uchun hamisha dolzarb vazifa bo‘lib qoladi.

2021-yil 20-dekabr kuni Samarqand viloyati kasbiy ta’limni rivojlantirish va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi tasarrufidagi Samarqand shahar kasb-hunar maktabida Germaniyaning “German Sparkassenstiftung for International Cooperation” fondi tomonidan viloyatdagi kasb-hunar maktablarida “Biznes asoslari” fani o‘qituvchilari uchun joriy yilning 20-dekabridan 26-dekabrigacha bo‘lib o‘tadigan juda qiziqarli bo‘lgan seminar-trening o‘quv tadbirining ochilish marosimi bo‘lib o‘tdi. Seminar-trening German Sparkassenstiftung for International Cooperation (German Sparkassenstiftung)ning uzoq muddatli eksperti, fondning hududiy vakili Matias Vangler, Fondning mas’ul xodimi Raxmonova Sobaxon va master-trenerlar Nargiza Isxakova va Muxabbat To‘xtasinovalar hamda Samarqand viloyati kasbiy ta’limni rivojlantirish va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi hamda tomonidan tashkil qilindi. Seminar-treningda Samarqand viloyati kasbiy ta’limni rivojlantirish va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi boshlig‘ining o‘rinbosari G‘.Noqulov ishtirok etdi. Mazkur seminar tadbirkorlik va moliya sohasidagi nazariy bilimlarni nafaqat olish, balki ilg‘or metodlar asosida amaliyotda qo‘llash hamda hamda bilim olishda yutuqlarni sezilarli darajada oshirishga imkon beradi. Trenerlik sertifikatiga ega bo‘lgan pedagogik kadrlar German Sparkassenstiftung loyihasi doirasida professional ta’lim muassasalari o‘quvchilari uchun tadbirkorlikni tashkil etish va uni boshqarish yuzasidan kelgusida o‘tkaziladigan seminarlarga jalb qilinadi. Trening yakunida barcha muvaffaqiyatli qatnashgan ishtirokchilarga “trener-sertifikati” topshiriladi. Buning uchun zaruriy shart-bu treningdagi to‘liq va faol ravishda ishtirok, hamda master-trenerlarning ijobiy baholashidir. Ishtirokchilar kelajakda “Mikro biznes o‘yini” ni 20 tadan maksimal 25 nafar o‘quvchilarga o‘tkazishlari uchun, seminar jarayonini va mazmunlarini ustalik bilan egallaganlariga ishonchimiz komil bo‘lishi kerak. Agar ba’zi ishtirokchilar trener sertifikatini olaolmagan taqdirda, ularga ishtirok etganligini tasdiqlovchi sertifikatlar beriladi deydi fondning mas’ul xodimi Raxmonova Sobaxon. Manba: samusspo.uz

O‘zbekiston Respublikasi so‘ngi yillarda xorijiy va MDHning bir qator ta’lim muassasalari hamda loyihalar doirasidagi tashkilotlar bilan professional ta’lim tizimini yanada rivojlantirish maqsadida sezilarli darajada hamkorlik ishlarini amalga oshirmoqda. Jumladan, Pedagogik innovatsiyalar instituti va Rossiya Federatsiyasi Professional ta’limni rivojlantirish instituti (IRPO), Rossiya xalqlar do‘stligi universiteti (RUDN) hamda Belarus Respublikasi Professional ta’lim respublika instituti (RIPO) bilan tuzilgan o‘zaro hamkorlik to‘g‘risidagi kelishuvlar (Memorandumlar) asosida jumladan, 2022 yilda Rossiya Federatsiyasi Professional ta’limni rivojlanish instituti (IRPO) bilan imzolangan hamkorlik yo‘l xaritasiga muvofiq bir qator ishlar olib borilmoqda. Xususan, tegishli modulli dasturlarni shakllantirishga doir zamonaviy uslubiy yondashuvlar bo‘yicha axborot-uslubiy seminarlar, professional ta’limini rivojlantirishning zamonaviy tendensiyalariga bag‘ishlangan onlayn konferensiya, o‘quv seminarlar va boshqa bir qator axborot-uslubiy tadbirlar bo‘lib o‘tdi. Tarbiya jarayoni professional ta’lim tizimining ajralmas qismi ekanligini inobatga olingan xolda professional ta’lim tizimidagi joriy ta’lim-tarbiya ishlari va talabalar ijodiy jamoalarining ilg‘or tajribalarini almashish masalalariga bag‘ishlangan qo‘shma davra suhbatlari tashkil etildi. Hamkorlikni davom ettirish maqsadida bugun 13-mart sanasida Pedagogik innovatsiyalar instituti hamda Rossiya Federatsiyasi Professional ta’limni rivojlantirish instituti (IRPO) o‘rtasida hamkorlik to‘g‘risidagi kelishuvlar (Memorandum)ni amalga oshirish bo‘yicha 2023-2024 yillarga mo‘ljallangan Chora-tadbirlar rejasini imzolash tadbiri o‘tkazildi. Tadibirda Rossiya Federatsiyasi Professional ta’limni rivojlantirish instituti (IRPO) tomonidan institut rektori Zolotareva Nataliya Mixaylovna, Xalqaro va hududlararo aloqalar bo‘limi boshlig‘i Markelova Yuliya Vladimirovna va bosh mutaxassis Oleynikova Olga Nikolayevnalar hamda Pedagogik innovatsiyalar instituti tomonidan institut direktori Xudayberdiyev Zayniddin Yavkachevich, direktor o‘rinbosarlari, tegishli boshqarma va bo‘lim boshliqlari qatnashdi. Ushbu tadbirdan oldin ikkala institut vakillari tomonidan birgalikda bajarilishi kutayotgan muhim masalalar muhokama etildi, ularni ijrosini ta’minlashga yo‘naltirilgan hamkorlikdagi harakatlar rejasi tahlil qilindi Shuningdek, Rossiya Federatsiyasi Professional ta’limni rivojlantirish instituti vakillari tomonidan Pedagogik innovatsiyalar institutida “O‘quv materiallari va modullarini loyihalash texnologiyasi” mavzusida Institut professor-o‘qituvchilari, mutaxasislar va tinglovchilar uchun amaliy seminar bo‘lib o‘tdi. Mazkur hamkorlik kelishuvning maqsadi professional ta’lim tizimida ish beruvchilarning talablariga mos o‘rta bo‘g‘in mutaxassislarni tayyorlash va xalqaro tajribalarni o‘rganish, tahlil qilishdan iborat. Ushbu hamkorlik kelishuvi birlamchi ravishda professional ta’lim tizimiga yangicha yondashuv asosida qarashlarni shakllantirish va xalqaro tajribalarni qo‘llagan holda kerakli jihatlarini mavjud tizimga tadbiq qilish bilan bog‘liq bo‘lgan masalalarni ko‘rib chiqish va takliflar kiritishdan iborat. Professional ta’limni rivojlantirish instituti (IRPO) bilan hamkorlik olib borishda quyidagi vazifalar ko‘zda tutilgan: • Rossiya Federatsiyasi va O‘zbekiston Respublikasi professional ta’lim tizimi o‘qituvchilari uchun hamkorlikda me’yoriy hujjatlarni ishlab chiqish, o‘quv dasturlarining qo‘shma paketlarini yaratish sohasida ish olib borish; • O‘zaro hamkorlik rejasiga asosan Rossiya Federatsiyasi va O‘zbekiston Respublikasining professional ta’limi tizimi o‘qituvchilarining malakasini oshirish dasturlari doirasida yangi uslub va raqamli texnologiyalardan foydalangan holda kamida 5 ta modullar to‘plami yaratish va ularning dasturlarni ishlab chiqish; • Professional ta’limi tizimidagi rahbar va pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish sohasida tajriba almashishni tashkil etishda institutlar professor-o‘qituvchilari, o‘qituvchilari va ishlab chiqarish ta’limi ustalarining malakasini oshirish bo‘yicha o‘quv-seminar va treninglar tashkil etish va o‘tkazish; • Ilmiy-tadqiqot ishlarini amalga oshirish va ilmiy kadrlar tayyorlash bo‘yicha hamkorlik sohasida O‘zbekiston Respublikasi va Rossiya Federatsiyasi yosh olimlari o‘rtasida qo‘shma ilmiy tadqiqotlar o‘tkazish, xamkorlik loyihalarida ishtirok etish, ilmiy-tadqiqot ishlarini olib borish maqsadida aloqalarni o‘rnatish va o‘zaro hamkorlikni kengaytirishga ko‘maklashish; • Professional ta’limni rivojlanish instituti va Pedagogik innovatsiyalar instituti tomonidan xamkorlikda o‘tkaziladigan tadqiqotlar natijalari bo‘yicha ilmiy-amaliy, axborot-uslubiy seminarlari tashkil etish, ilmiy maqolalarni chop etish. Bugungi hamkorlikni davom ettirish va amalga oshirish bo‘yicha imzolangan Chora-tadbirlar rejasining bajarilishi shubhasiz ikki mamlakatning professional ta’lim tizimini rivojlantirishda o‘zining ijobiy samarasini beradi.

Pedagogik innovatsiyalar instituti va Leypsig kasbiy ta’lim va malaka oshirish markazi (Zentrum für Aus-und Weiterbildung Leipzig GmbH) orasida 2023-yil 6-mart kuni professional ta’lim sohasida hamkorlik to‘g‘risida Memorandum imzolangan 2023-yil 8-iyun kuni onlayn tarzda Pedagogik innovatsiyalar instituti va ZAW Leipzig GmbH rahbarlari va mutaxassislari orasida bo‘lib o‘tgan uchrashuvda ZAW Leipzig GmbH tomonidan taklif etilgan Memorandum bandlarini amalga oshirishga mo‘ljallangan uch bosqichli Pilot loyiha va uning ijrosi bo‘yicha Yo‘l xaritasi loyihasi muhokama etildi. Uchrashuvda professional ta’lim sohasidagi hamkorlikni tashkil etishning turli jihatlari, istiqbollari va imkoniyatlari, Germaniyaning dual ta’lim tizimi tajribasiga asoslangan holda mutaxassislarni tayyorlash bo‘yicha Pilot loyihani birgalikda amalga oshirish uchun tomonlarning mavjud salohiyatini birlashtirish masalalari muhokama etildi.

Joriy yilning 28-sentabr kuni Buyuk Britaniya Pearson kompaniyasining Yevropadagi mintaqaviy menejeri E.Konor bilan Oliy taʼlim, fan va innovatsiyalar vazirligining Professional taʼlimni rivojlantirish departamenti rahbari Utkir Alijonov oʻrtasida uchrashuv boʻlib oʻtdi. Unda Pearson kompaniyasi bilan professional taʼlim tizimida amalga oshirilayotgan ishlar tahlil qilindi hamda kelgusidagi rejalar boʻyicha fikr almashildi. Xususan, hududdlardagi professional taʼlim muassasalarida Pearson xalqaro taʼlim tashkilotining VTES kvalifikatsiyalari boʻyicha hududlarning ixtisoslashuvi va kelajakda bitiruvchilar koʻnikmasiga qoʻyiladigan talablar asosida taʼlim dasturlarini bosqichma-bosqich joriy qilishga kelishib olindi.