Koreya texnik universitetining (Tech University of Korea) taklifiga muvofiq О‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi va vazirlik huzuridagi Pedagogik innovatsiyalar, professional ta’lim boshqaruv hamda pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti delegatsiyasi tajriba almashish hamda “Global raqamlashtirish transformatsiyasi” mavzusida xalqaro seminarda ishtirok etish uchun Koreya Respublikasiga tashrif buyurdi. Tashrif davomida 2023-yil 19-may kuni Koreya texnik universitetida Pedagogik innovatsiyalar instituti va Koreya texnik universiteti hamda uning Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari konvergensiyasi tadqiqot markazi (ICT Intelligence Convergence Research Center (IICRC) Tech University of Korea, Republic of Korea) vakillari orasida о‘zaro uchrashuv bо‘lib о‘tdi. Uchrashuvda Pedagogik innovatsiyalar instituti direktori Z.Xudayberdiyev va Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari konvergensiyasi tadqiqot markazi direktori janob You Suk Bae tomonidan О‘zbekiston Respublikasi va Koreya Respublikasi о‘rtasida professional ta’limni rivojlantirishda hamkorlik masalalari muhokama etildi. Shu kuni Pedagogik innovatsiyalar instituti hamda Koreya texnik universitetining Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari konvergensiyasi tadqiqot markazi о‘rtasida о‘zaro hamkorlik Memorandumi imzolandi. Tomonlar ta’lim, ilm-fan, texnologiyalar va innovatsiyalarni rivojlantirish borasida о‘zaro anglashuvga erishdilar, ushbu sohalarda hamkorlikni kengaytirish, ikki tomonlama manfaatli tadqiqotlar yо‘nalishlariga aniqlik kiritish, laboratoriyalar va tadqiqot markazlarini yaratish va rivojlantirish, professional ta’limni raqamlashtirish, AKT sohasida kadrlar tayyorlash bо‘yicha tegishli tajribalarni almashish masalalarini muhokama qildilar.

Keyingi yillarda yurtimizda ilm-fanga munosabat tubdan o‘zgardi. Ta’lim sohasini isloh etish, ilmiy va innovatsion faoliyatni har tomonlama qo‘llab- quvvatlashga qaratilgan islohotlarga keng yo‘l ochildi. Sifatli ta’lim xizmatlari ko‘rsatish, mehnat bozorining zamonaviy ehtiyojlariga mos yuqori malakali kadrlar tayyorlash yangilanishlarning pirovard maqsadiga aylandi. Shu islohotlar jarayonida kasb-hunar ta’limi sohasiga ham zamonaviy tamoyillar olib kirildi. Xalqaro andozalarga mos professional ta’lim tizimi joriy etildi. Xususan, davlatimiz rahbarining 2019 yil 6 sentabrdagi "Professional ta’lim tizimini yanada takomillashtirishga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida"gi farmoni mazkur islohotlarning mustahkam poydevoriga aylandi. Sababi, unga muvofiq, 2020-2021 o‘quv yilidan boshlab O‘zbekistonda Ta’limning xalqaro standart tasniflagichi darajalari bilan uyg‘unlashgan boshlang‘ich, o‘rta va o‘rta maxsus professional ta’lim darajalarini qamrab olgan professional o‘qitish tizimi hamda tabaqalashtirilgan o‘quv dasturlari joriy etiladigan ta’lim muassasalari tashkil qilindi. Mazkur dasturlar asosida tegishli kadrlar tayyorlaydigan o‘quv maskanlari ro‘yxati tasdiqlandi. Shunga hamohang tarzda professional o‘qitish tizimida tegishli ta’lim dasturlari joriy etilgan kasb-hunar maktablari, kollejlar va texnikumlardan iborat professional o‘quv muassasalari tarmog‘i yaratildi. Ayni paytda yurtimizda 339 ta kasb-hunar maktabi, 201 ta kollej, 185 ta texnikum faoliyat yurityapti. Harakatlar strategiyasidagi ijtimoiy sohani rivojlantirishning ustuvor yo‘nalishlarida uzluksiz ta’lim tizimini yanada takomillashtirish, sifatli ta’lim xizmatlari imkoniyatini oshirish, mehnat bozorining zamonaviy ehtiyojlariga mos yuqori malakali kadrlar tayyorlash siyosatini davom ettirish zarurligi qat’iy belgilab berilgan. Zotan, xalqaro mehnat bozori, integratsion jarayonlarning jadallashuvi, raqamlashtirish, sanoatdagi texnologik inqiloblar davri ham aynan shuni talab qilyapti. Zarur malaka va ko‘nikmalarga ega, raqobatbardosh o‘rta bo‘g‘in mutaxassislari xalqaro andozalarga mos, professional ta’lim tizimida tayyorlanadi. Shu ma’noda, Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining Kasb-hunar ta’limi tizimini innovatsion rivojlantirish, pedagog kadrlarning malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash instituti nafaqat ta’lim muassasalari, balki sohada innovatsion muhit, yangi makon yaratish ishlariga izchil kirishgan. Jumladan, tizimdagi rahbar va pedagog xodimlar uchun yangicha mezonlarda o‘quv kurslari tashkil etilyapti. Mazkur o‘quv yilida malaka oshirishning yigirmaga yaqin yangi moduli joriy qilindi. Ikki yuzdan ortiq vizuallashtirilgan va raqamlashtirilgan yangi elektron ta’lim resurslari bazasi yaratildi. Institut ayni paytda kasb-hunar ta’limini innovatsion rivojlantirish hamda rahbar va pedagog kadrlarni qayta tayyorlash, malakasini oshirish yo‘nalishlarida faoliyat olib bormoqda. Tizimni qisqa vaqt oralig‘ida rivojlantirish va jahon standartlariga to‘la moslashtirish maqsadida rivojlangan mamlakatlar hamda xalqaro tashkilotlarning ilg‘or tajribalari o‘rganilyapti. Jarayonda Germaniya, Shveysariya, Janubiy Koreya, Turkiya va Xitoy kabi davlatlar, YuNESKO, Britaniya kengashi, Germaniya xalqaro hamkorlik jamiyati, Osiyo taraqqiyot banki, Yevropa ta’lim fondi, Turkiya hamkorlik agentligi, Xitoyning Universitetlar uyushmasi kabi tashkilotlardan ikki yuzdan ortiq nufuzli ekspertlar jalb etildi. Ulardan zarur tajriba va xulosalar olindi. Belarus Respublikasining Professional ta’lim respublika instituti bilan professional ta’lim sifatini oshirish, milliy malaka tizimini joriy etish va WorldSkills standartlari asosida kadrlar tayyorlash yo‘nalishlarini qamrab olgan hamkorlik memorandumi imzolandi. Davlatimiz rahbari tomonidan xorijiy migrantlarni tayyorlash tizimini takomillashtirish bo‘yicha belgilab berilgan vazifalar doirasida Rossiya xalqlar do‘stligi instituti bilan hamkorlik o‘rnatilib, O‘zbekistonda uning vakolatxonasi ochildi. Bu migrantlarga rus tilida muloqot qilish va rus tilida kasb o‘rgatish imkonini kengaytiradi. Professional ta’lim rivoji sohada mehnat qilayotgan rahbar va pedagog xodimlar malakasini oshirish qay darajada sifatli yo‘lga qo‘yilganiga ham bevosita bog‘liq. Shu ma’noda, Vazirlar Mahkamasining joriy yil 26 fevraldagi "Professional ta’lim muassasalarining boshqaruv hamda pedagog kadrlarini qayta tayyorlash va malakasini oshirish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori bu boradagi mavjud muammo va kamchiliklarni bosqichma-bosqich bartaraf etish, ko‘zlangan maqsadga qisqa vaqt oralig‘ida erishishga xizmat qiladi. Qarorga muvofiq, rahbar va pedagog xodimlar, kasbiy faoliyat natijalari qayd etishning elektron portfoliosi (ta’lim platformasi) tizimi yo‘lga qo‘yildi. Shunga ko‘ra, kasbiy faoliyat natijalari va erishgan yutuqlariga, asosan, rahbarlar hamda pedagog xodimlar muqobil, masofaviy, malaka oshirish ta’lim muassasalari va uyg‘unlashgan holda malaka oshirishga jalb qilinadi. Shuningdek, qarorga asosan, bosh- qaruv va pedagog kadrlarning ilmiy-pedagogik salohiyatidan kelib chiqib, ularning kasbiy ehtiyojini qondirishga yo‘naltirilgan uzluksiz malaka oshirish shakllarini mustaqil tanlash hamda o‘zlashtirish imkoniyati yaratildi. Malaka oshirish o‘quv rejalariga bugungi kun talablaridan kelib chiqqan holda, boshqaruv kadrlarining faoliyatini amalga oshirish uchun zarur yangi modullar kiritilib, asosiy e’tibor amaliyotga qaratildi. O‘quv rejalardagi umumiy soatning kamida yetmish foizi amaliy darslarga ajratilgani shundan dalolat beradi. Institut negizida professional ta’lim tizimini raqamlashtirish laboratoriyasi tashkil etilyapti. Parallel ravishda professional ta’lim tizimining barcha turdagi me’yoriy va metodik mahsulotlarini yaratish, ishlab chiqilgan materiallarni ta’lim platformasida keng muhokamaga qo‘yish va yakuniy xulosalarga asosan tayyorlangan mahsulotlarni tajriba-sinov uchun amaliyotga kiritish bo‘yicha ham sa’y-harakatlar olib borilmoqda. Institut faoliyatida dual ta’lim prinsiplariga asoslangan tizimni joriy etish, professional ta’lim sohasida o‘z-o‘zini moliyalashtirish salohiyatini hosil qilish masalalari alohida o‘rin tutadi. Vazirlar Mahkamasining shu yil 29 martdagi "Professional ta’lim tizimida dual ta’limni tashkil etish chora-tadbirlari haqida"gi qarori bu boradagi ishlarimizni jadallashtiradi. Mamlakatimizda professional ta’lim bo‘yicha yuritilayotgan davlat siyosati ta’limning natijadorligiga qaratilganini sohada xizmat qilayotgan har bir mutaxassis yaxshi anglaydi. Zero, amalga oshirilayotgan bu islohotlar eskicha yondashuvlardan voz kechib, kadrlar tayyorlash jarayoniga innovatsion ta’lim texnologiyalarini jadal sur’atda tatbiq etishni nazarda tutadi. Muassasamiz ham aynan mazkur talablardan kelib chiqqan holda, faoliyatini yanada jadal, yangiliklarga tashnalik ruhida davom ettiradi. Xorijiy tajribalar asosida pedagog xodimlarning malaka oshirishga, zarur bilim yoki ma’lumotlarga mavjud ehtiyojini aniqlash va qondirish, ularni malaka oshirish kurslariga jalb etishning yangi mexanizm va metodik ta’minotini yaratish biz uchun hamisha dolzarb vazifa bo‘lib qoladi.

Samarqand shahrida bo‘lib o‘tayotgan Butunjahon turizm tashkiloti (UNWTO) Bosh Assambleyasining 25-sessiyasi to‘rtinchi kunining muhim voqealaridan biri Global ta’lim forumi bo‘lib o‘tdi. Unda Ozarbayjon, Belarus, Buyuk Britaniya, Gretsiya, Hindiston, Italiya, Eron, Ispaniya, jumladan, 30 dan ortiq davlatdan 1 200 dan ortiq xorijiy va milliy mutaxassis va ekspertlar qatori Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirining birinchi o‘rinbosari boshchiligida turizm sohasida kadrlar tayyorlovchi oliy va professional ta’lim muassasalari rahbar-xodimlari ishtirok etdi. Forumda turizm sanoati kelajagini shakllantirishda ta’lim dasturlarining strategiyasi va roli, shuningdek, bu boradagi maqsadlar, qarashlar va amalga oshirilgan ishlar haqida ma’lumot berildi. Shuningdek, turizm sohasida hozirgi va kelajak avlodlar uchun innovatsiyalar va taʼlimni ragʻbatlantiruvchi siyosat masalalari muhokama qilindi. “Ta’lim, kelajakka sarmoya kiritish” nomli birinchi asosiy ma’ruza ta’limga sarmoya kiritish bilan bog‘liq imkoniyatlar va muammolarni qamrab oldi. Bunda sohadagi innovatsiyalar bilan hamohanglik, turizm ta’limiga sarmoya kiritish muhimligi ta’kidlandi. Ikkinchi asosiy ma’ruza “Ertangi kun salohiyatini ishga solish: cheksiz kelajak uchun texnologiyalar, innovatsiyalar va ta’limni o‘zgartirish” mavzusida bo‘ldi. Ushbu ma’ruza ta’lim va salohiyatni rivojlantirishda so‘nggi texnologiyalar va tendensiyalarni yoritib berdi. Forum yakunida turizm sohasida kadrlar tayyorlovchi oliy va professional ta’lim muassasalari tomonidan ikki tomonlama hamkorlikni yo‘lga qo‘yish maqsadida 30 ga yaqin memorandum imzolandi. Aytish joizki, bugungi kunda so‘nggi uch yilda O‘zbekistonda turizm sohasida ta'lim jadal sur’atlar bilan rivojlanib, ixtisoslashgan oliy ta’lim muassasalari soni 16 tadan 30 taga, talabalar soni esa 4 100 nafardan 11 500 nafarga ko‘paydi. Qolaversa, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan 2018-yilda Samarqand shahrida “Ipak yo‘li” xalqaro turizm va madaniy meros universiteti tashkil etildi va mamlakatimizdagi yetakchi turizm taʼlim muassasalaridan biriga aylandi.

Joriy yilning 10-12-oktabr kunlari VET4UZ loyihasi doirasida Shveytsariya kasb-hunar ta’limi federal universiteti (SFUVET) xalqaro eksperti Emanuel Vutrix bilan hamkorlikda Professional ta’limini rivojlantirish instituti, hamkor oliy o‘quv yurtlari, Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining hududiy boshqarmalari va tajriba-sinov ta’lim muassasalari vakillari ishtirokida “Vaziyatli didaktika” mavzusida trening tashkil etildi. Trening professional ta’limi sifatini oshirish maqsadida ta’lim jarayonida zamonaviy o‘qitish usullarini qo‘llash bo‘yicha malaka oshirish va keyinchalik professional ta’limi o‘qituvchilari, oliy ta’lim muassasalari va institutlari uchun hududiy treninglarni tashkil etadigan milliy trenerlarni tayyorlashga qaratilgan. Mazkur trening Shveytsariya tajribasi asosida professional ta’lim tizimida sifatli ta’limni tashkil etish uchun AVIVA va IPERCA kabi zamonaviy texnologiya va yondashuvlar, shuningdek, “kognitiv-shogirdlik” treninglaridan samarali foydalanish bo‘yicha o‘tkazildi. Bu esa professional ta’limda sifatni ta’minlab, raqobatbardosh mutaxassislarni tayyorlashga xizmat qiladi.

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2021 yil 26 fevraldagi “Professional ta’lim tizimi boshqaruv hamda pedagog kadrlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish tizimini tubdan takomillashtirish to‘g‘risida”gi 106-son qarorida belgilangan vazifalarga muvofiq 2021 yil 12 oktabr kuni Pedagogik innovatsiyalar, kasb-hunar ta’limi boshqaruv hamda pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va ularni malakasini oshirish instituti tomonidan “Qayta tayyorlash va malaka oshirish tizimini takomillashtirishning ilmiy-tashkiliy asoslari” mavzusidagi ilmiy – amaliy seminari “on-line” shaklda o‘tkazildi. Anjuman mavzulari: - Professional ta’lim tizimidagi islohotlar; - malaka oshirish va qayta tayyorlash tizimida xorijiy davlatlar tajribasidan foydalanish; - masofaviy ta’limni joriy etilishi muammolari; - Professional ta’lim tizimida ta’lim mazmunini tashkillashtirish. “Professional ta’lim muassasalarining boshqaruv hamda pedagog kadrlarini qayta tayyorlash va malakasini oshirish jarayonini tashkil etish tartibi to‘g‘risidagi nizom”ga muvofiq Pedagogik innovatsiyalar instituti professor-o‘qituvchilari va xodimlari tomonidan malaka oshirish jarayonlarini tashkil etishda professional ta’lim muassasalari boshqaruv va pedagog kadrlarida Internet axborot tarmog‘i, multimedia tizimlari, masofadan o‘qitish usullari, vebinar texnologiyalari imkoniyatlaridan unumli foydalanish, axborot-kommunikatsiya va innovatsion texnologiyalarni egallash va ularni o‘quv jarayoniga tatbiq etish ko‘nikmalarini shakllantirishga alohida e’tibor qaratilmoqda. Ushbu 106-son qaror bilan professional ta’lim muassasalarining boshqaruv hamda pedagog kadrlarini «Hayot davomida ta’lim olish» tamoyili asosida uzluksiz qayta tayyorlash va malakasini oshirishining masofaviy qayta tayyorlash va malaka oshirish, mustaqil malaka oshirish, muqobil malaka oshirish tizimlari joriy etildi. Qayd etilgan malaka oshirish va qayta tayyorlash shakllarini amaliyotga joriy etilishini ta’minlash, professional ta’lim tizimida malaka oshirish va qayta tayyorlash sohasida innovatsion texnologiyalar asosida har bir tinglovchiga individual yondashish imkonini berish va uning ta’limiy ehtiyojlarini qondirish, professional ta’lim muassasalari boshqaruv va pedagog kadrlari to‘g‘risidagi ma’lumotlar bazasi, ularning elektron portfoliolari hamda kasbiy faoliyat natijalarini ob’ektiv baholash va monitoringini yuritish, malaka oshirish va qayta tayyorlash jarayonlari yakunida tinglovchilarga tegishli hujjatlarni taqdim etish imkoniyatini beruvchi elektron axborot tizimi – my.moqt.uz ta’lim platformasi ishlab chiqildi va amaliyotga joriy etildi. “Qayta tayyorlash va malaka oshirish tizimini takomillashtirishning ilmiy-tashkiliy asoslari” mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy seminarining maqsadi malaka oshirish va qayta tayyorlash tizimini xalqaro tajribalarni, qadriyatlar va zamonaviy talablarni e’tiborga olgan holda tashkillashtirishning ilmiy-tashkiliy asoslarini tadqiq qilishdan iborat. Ushbu ilmiy-amaliy seminarda tasarrufida professional ta’lim muassasalari bo‘lgan 30 ta vazirlik, idora va tashkilotlar vakillari, professional ta’lim tizimining boshqaruv va pedagog kadrlarini qayta tayyorlash va malakasini oshirishga ixtisoslashgan 41 ta oliy ta’lim muassasalari xodimlari, Pedagogik innovatsiyalar instituti rahbarlari va professor-o‘qituvchilari, Kasbiy ta’limni rivojlantirish va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmalar rahbarlari va metodistlari, professional ta’lim muassasalari boshqaruv va pedagog xodimlari jami 1800 kishidan ko‘proq kishi ishtirok etdi. Qayta tayyorlash va malaka oshirish tizimini takomillashtirishning ilmiy-tashkiliy asoslarini amaliy va nazariy jihatlarini keng yoritish maqsadida ilmiy-amaliy seminarga taqdim etilgan maqolalar to‘plamini chop etish rejalashtirilgan.