О‘zbekiston Respublikasi delegatsiyasi joriy yilning 12-13 oktyabr kunlari Belarus Respublikasining Professional ta’lim respublika instituti ta’lim muassasasi tashkil etilganligining 30 yilligiga bag‘ishlangan “Профессиональное образование в условиях глобальных вызовов” mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy konferensiyada ishtirok etmoqda. О‘zbekiston delegasiyasi konferensiyada “О‘zbekiston Respublikasida professional ta’limni rivojlantirishning strategik yо‘nalishlari” mavzusida ma’ruza bilan ishtirok etdi. Konferensiya doirasida О‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovasiyalar vazirligi huzuridagi Professional ta’limni rivojlantirish instituti va Belarus Respublikasining Professional ta’lim respublika instituti ta’lim muassasasi orasida ikki tomonlama uchrashuv о‘tkazilib, professional ta’lim sohasida birgalikda amalga oshiriladigan loyihalar yuzasidan kelishib olindi.

Shavkat Mirziyoyev 4-oktabr kuni professional taʼlim sifatini oshirish hamda aholini kasb-hunarga oʻqitish boʻyicha yangi tashabbuslar taqdimoti bilan tanishdi. Bu haqda Prezident matbuot xizmati xabar berdi. Iqtisodiyotni rivojlantirishda professional taʼlim alohida oʻrin tutishi qay etildi. Xususan, taraqqiy etgan davlatlarda oʻquvchilarning 75 foizigacha kasbiy taʼlim bilan qamrab olingan. Mamlakatda ham bu soha mehnat bozori talablari asosida rivojlantirib kelinmoqda. Oʻrta boʻgʻin mutaxassislari, asosan, ikki yoʻnalishda – Oliy taʼlim, fan va innovatsiyalar vazirligi tizimidagi kasb-hunar maktablari va texnikumlar hamda Kambagʻallikni qisqartirish va bandlik vazirligiga qarashli monomarkazlarda tayyorlanmoqda. Bugungi kunda 689 ta professional taʼlim muassasasida 714 ta kasb va mutaxassislik hamda 20 ta “Ishga marhamat” monomarkazida aholiga 54 ta kasb va 6 ta xorijiy til oʻrgatilmoqda. Oʻquvchilarga bir vaqtda ham oʻqish, ham ishlab daromad topish imkonini beradigan “dual taʼlim” shakli joriy etildi. Bu tizim samarasida 2 ming korxona bilan birgalikda 6 ming yigit-qiz oʻqitilmoqda. Shuningdek, yoshlarga 9-sinfdan keyin kasb-hunar maktabi, 11-sinfdan esa kollej va texnikumda turli mutaxassisliklar oʻrgatilmoqda. Shu bilan birga, sohada muayyan boʻshliqlar ham borligi aytildi. Ayrim taʼlim dasturlari hayot talabi bilan bogʻlanmagan. Professional taʼlim maktab oʻquvchilarini oʻziga jalb qila olmayapti. Oqibatda mavjud quvvatlar toʻla ishlatilmayapti. Monomarkazlar oʻrta boʻgʻin kadrlariga boʻlgan ehtiyojni toʻliq qondira olmayapti. Bitiruvchilarga malaka razryadi berish joriy etilmagani sababli ular qoʻshimcha imtihon topshiryapti. Tashqi mehnat migratsiyasi agentligi bilan professional taʼlim oʻrtasida hamkorlik yoʻq. Chet tillarini oʻrgatish va tasdiqlovchi hujjat berish boʻyicha ishlar yetarli emas. Ushbu kamchiliklarni bartaraf etib, kasbga oʻqitish sifatini oshirish maqsadida tegishli vazirliklar tomonidan yangi takliflar ishlab chiqilgan. Taqdimotda mutasaddilar shu borada atroflicha axborot berdi. Mazkur takliflarda xorijiy taʼlim dasturlarini joriy etish, bitiruvchilar malakasining ichki va tashqi bozorda tan olinishini taʼminlash, oʻquvchilarni kollej va texnikumlarga kengroq jalb etish, monomarkazlarda kasbga oʻqitish sifatini yaxshilash chora-tadbirlari nazarda tutilgan. Davlat rahbari ushbu takliflarni takomillashtirish boʻyicha qoʻshimcha topshiriqlar berdi. Aholi bandligi eng muhim masala ekani, yoshlarga kasb-hunarlarni tumanlar ixtisoslashuvidan hamda korxonalar ehtiyojidan kelib chiqib, aniq yoʻnalishlar boʻyicha oʻrgatish kerakligi taʼkidlandi. Kasblar va professional taʼlim klassifikatorlarini bosqichma-bosqich yangilab, xalqaro standartlarga muvofiqlashtirish, professional taʼlim muassasalarini maktab va oliy oʻquv yurtlari bilan uzviy bogʻlash muhimligi aytildi. Oliy taʼlim, fan va innovatsiyalar vazirligi barcha kasb-hunar taʼlimi muassasalarini yaxlit tizim sifatida muvofiqlashtirishi belgilandi. Kelgusi oʻquv yilidan har bir viloyatda dunyo tan olgan dastur asosida kasb-hunarga oʻqitish yoʻlga qoʻyiladi. Ularning bitiruvchilari xalqaro malaka va xorijiy til sertifikatiga ega boʻladi. Shuningdek, ilgʻor kasbiy taʼlim va kasbga oʻqitish sifatini taʼminlash mezonlari tatbiq etiladi. Monomarkazlarda kasblar ish beruvchilarning buyurtmasi asosida oʻqitiladi, bu bitiruvchilarning ishga joylashishida muhim omil boʻladi. Mutasaddilarga professional taʼlim tizimini rivojlantirishning yilma-yil dasturini ishlab chiqish vazifasi qoʻyildi.

“О‘zbekiston temir yо‘llari” aksiyadorlik jamiyati boshqaruvi raisi v.b. X.Xasilovning 2023-yil-2 maydagi 370-N-sonli “Tasarrufdagi texnikumlar bitiruvchilarini ishga qabul qilish tо‘g‘risida”gi buyrug‘i asosida Toshkent va Samarqand temir yо‘l texnikumlarining 2022/2023 о‘quv yili bitiruvchilarini ishga taqsimlash, ularni Jamiyat tasarrufidagi korxonalar ehtiyojidan kelib chiqib, tamomlagan kasbi (ixtisosligi) bо‘yicha saralash, tanlash va vakant bо‘sh ish о‘rinlariga taqsimlash uchun о‘quv muassasalarida suhbatlar bо‘lib о‘tmoqda Shu о‘rinda ta’kidlab о‘tish lozimki, joriy о‘quv yilida Toshkent temir yо‘l texnikumini О‘rta maxsus professional ta’lim, MSKO 5-darajasi bо‘yicha 390 nafar о‘quvchilar bitirmoqda. Bitiruvchilarni ish bilan ta’minlashga bag‘ishlangan tadbirlarning dastlabkisi 22-23 may kunlari Toshkent temir yо‘l texnikumida bо‘lib о‘tdi. Unda “О‘zbekiston temir yо‘llari” aksiyadorlik jamiyati boshqarma va bо‘limlari rahbarlari, mintaqaviy temir yо‘l uzellari rahbar о‘rinbosarlari, kadrlar bо‘limi boshliqlari, korxona va tashkilotlar rahbarlari ishtirok etdilar. Kun davomida suhbat natijalariga kо‘ra muvaffaqiyatli о‘tgan bitiruvchilar Jamiyat tasarrufidagi korxona va tashkilotlarga ishga joylashish huquqiga ega bо‘ldi. Shuningdek, bu kabi tadbirlar 25-26 may kunlari Samarqand temir yо‘l texnikumida ham tashkil etilishi kо‘zda tutilgan.

German Sparkassenstiftung for International Cooperation tashkiloti va GIZ o‘rtasidagi hamkorlik doirasida amalga oshirilayotgan “Moliyaviy va tadbirkorlik ta’limi sohasida o‘qituvchilar va kasb-hunar ta’limi muassasalari rahbarlarini tayyorlash va ularning malakasini oshirish” loyihasining Toshkent shahridagi professional ta’limini rivojlantirish institutida 2023-yil 16-28-oktabr kunlari ”Mikrobiznes o‘yini” hamda ”Biznesni rejalashtirish va bank suhbatlariga tayyorgarlik” modullari bo‘yicha seminar-treninglari bo‘lib o‘tdi. Ushbu treninglarda 36 nafar professional ta’limi muassasalari o‘qituvchilari va 14 nafar viloyat boshqarma ma’sullari qatnashdilar. Loyiha Germaniyaning iqtisodiy hamkorlik va rivojlantirish federal vazirligi (BMZ) tomonidan qo‘llab-quvatlangan bo‘lib, asosiy maqsadi moliyaviy va tadbirkorlik ta’limi bo‘yicha yagona o‘quv dasturini ishlab chiqish, shuningdek, professional ta’limi muassasalarining, shu jumladan to‘qimachilik sanoatining o‘qituvchilari va rahbarlarini zarur ko‘nikmalarga o‘rgatish va o‘rta professional ta’lim muassasalarini ushbu modullarni kelgusi amaliy o‘qitish jarayonida materiallar bilan ta’minlashdan iboratdir. Loyiha doirasida O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi bilan kelishilgan holda loyihani amalga oshirish jarayonida boshqa modullarni ham o‘qitish rejalashtirilgan. ”Mikrobiznes o‘yini” moduli xalqaro mutaxassislar Natasha Mundinger va Nargiza Iskakova hamda "Biznesni rejalashtirish va bank suxbatlariga tayyorgarlik" moduli Matias Vangler tomonlaridan olib borildi. Treninglar yakunida barcha ishtirokchilar German Sparkassenstiftung tashkiloti tomonidan muvaffaqiyatli qatnashganligi uchun sertifikatlar bilan taqdirlandilar. Ular o‘z navbatida multiplikatorlar sifatida viloyatlardagi professional ta’limi muassasalari o‘qituvchilarga shu modullar bo‘yicha seminarlar o‘tkazadilar.

Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi va Germaniya xalqaro hamkorlik jamiyatining (GIZ) O‘zbekiston Respublikasidagi vakolatxonasi o‘rtasida shartnoma imzolandi. Germaniya xalqaro hamkorlik jamiyatining (GIZ) “O‘zbekistonda kasb-hunar ta’limi tizimini isloh qilish va modernizatsiyalash jarayonlarini qo‘llab-quvvatlash” loyihasi rahbari Mattias Klingenberg va Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirining birinchi o‘rinbosari K.Karimov o‘rtasida mazkur loyihani amalga oshirish masalalari muhokama qilindi. 2021–2023-yillar davomida yengil sanoat yo‘nalishida kadrlar tayyorlashni rivojlantirish bo‘yicha loyihaning grant mablag‘lari professional ta’lim muassasalariga yo‘naltirilishi ma’lum qilindi. Mazkur loyiha doirasida quyidagi natijalarga erishiladi: professional ta’lim muassasalarida yengil sanoat yo‘nalishi bo‘yicha malakali o‘rta bo‘g‘in mutaxassislar tayyorlash qo‘llab-quvvatlanadi; yengil sanoat yo‘nalishidagi kasb va mutaxassisliklarning malaka talabi, o‘quv reja va dasturlari takomilashtiriladi hamda metodik ta’minotni yaxshilanadi; o‘qituvchi va ishlab chiqarish ta’limi ustalarini qayta tayyorlash, malakasini oshirish tashkil etiladi; professional ta’lim muassasalari moddiy-texnik bazasi mustahkamlanadi. Manba: edu.uz