YUNESKOning O‘zbekistondagi vakolatxonasi tomonidan 2023-yil 10-mart kuni Pedagogik innovatsiyalar, professional ta’lim boshqaruv hamda pedagog kadrlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish institutida “O‘zbekistonda professional ta’lim va ko‘nikmalarni rivojlantirishda sifatni ta’minlash siyosati istiqbollari” mavzusida davra suhbati tashkil etildi. Mazkur davra suhbatida O‘zbekistonda professional ta’lim sifatini ta’minlash siyosati hamda bu borada tashkilotlarning roli va vazifalarini belgilash uchun ishtirokchilar bilan muloqotlar o‘tkazildi. Davra suhbatida YUNESKO ekspertlari Jan-mark Kasteyon, Belinda Smit, Baxtiyor Namozov va Mariko Fujisava, Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining boshqarma boshlig‘i O‘tkir Alijonov va bosh mutaxassisi Navbahor Sharipova, Pedagogik innovatsiyalar instituti direktori Zayniddin Xudayberdiyev, UNDP mutaxassisi Baxtiyor Ravjabov hamda TIQXMMI Milliy tadqiqot universiteti va Toshkent davlat agrar universiteti Bo‘ka agrotexnologiyalar texnikumi mutaxassislari ishtirok etishdi.

Professional ta’limni rivojlantirish instituti va Belarus Respublikasining Professional ta’lim respublika instituti о‘rtasida 2020-yilda imzolangan hamkorlik kelishuvga muvofiq bir qator ishlar amalga oshirib kelinmoqda. Bundan tashqari, hamkorlikda ikki yilga mо‘ljallangan “Energiya jihatidan samarador texnologiyalarni joriy qilish sharoitida qurilish tarmog‘i uchun malakali kadrlarni ijtimoiy sheriklik asosida tayyorlashning ilmiy asoslarini ishlab chiqish” mavzusidagi 1,7 mlrd.sо‘mlik innovatsion ilmiy loyiha amalga oshirib kelinmoqda. Ushbu loyiha bо‘yicha hamkorlikda olib borilayotgan ishlar hamda yangi kо‘zda tutilgan qо‘shma maqsadli loyihani amalga oshirish shuningdek, Belorussiyaning yuqori sifatli ta’lim resurslarini о‘rganish va ularni О‘zbekiston Respublikasi professional ta’lim tizimiga joriy etish imkoniyatlarini tahlil qilish va о‘rganish, “EkoTexnoPark – “Volma”” Resurs markazining kadrlar tayyorlash bо‘yicha konseptual tajribalarini, ayniqsa qayta tiklanuvchi energiya manbalari yо‘nalishida kadrlar tayyorlash bо‘yicha erishilgan natijalarini О‘zbekiston sharoitida professional ta’lim tizimi muassasalariga joriy qilish imkoniyatlarini о‘rganish maqsadida Institut direktori Z.Xudayberdiyev boshchiligida mutaxassislar joriy yilning 7-avgustidan Belarus Respublikasida bо‘lib turishibdi. Instituti direktori Z.Xudayberdiyevga Belarus Respublikasining Professional ta’lim respublika instituti “Faxriy professori” unvoni berildi.

Professional ta’lim tizimi o‘quvchilarini xorijiy tajribalar asosida moliyaviy savodxonligini oshirishga qaratilgan “German Sparkassenstiftung for International Cooperation” tashkiloti bilan hamkorlikda professional taʼlim tizimi pedagog kadrlarini Germaniya metodikasi asosida tadbirkorlik koʻnikmalariga oʻqitish yoʻlga qoʻyilgan. Hamkorlik doirasida joriy yilning 16-23 iyul kunlari 19 nafar professional taʼlim tizimi pedagog-kadrlari Germaniyaning Landshut shahrining “Sparkassenakademie Beyern” akademiyasida Germaniyada dual taʼlim tizimi, “WISO darsi” misolida oʻquv jarayonlari, taʼlim dasturlarini ishlab chiqish metodikalari, taʼlim sifatini oshirish boʻyicha xalqaro ekspertlar tomonidan malaka oshirdilar. Mazkur tajribalar asosida xalqaro ekspertlar bilan birgalikda professional ta’lim muassasalari o‘quvchilarining moliyaviy savodxonligini oshirishga qaratilgan simulyatsion va kompetensiyaga asoslangan “Biznes asoslari” o‘quv dasturi ishlab chiqildi. Ushbu o‘quv dasturining maqsadi, o‘quvchilarga o‘z biznes-g‘oyasini amalga oshirish va shaxsiy daromadga ega bo‘lish hamda daromadlarini oshirish uchun o‘zining shaxsiy tadbirkorlik korxonasiga asos solishga o‘rgatishdan iborat. O‘quv dastur 3 ta "simulyatsion o‘yin"dan iborat bo‘lib, ular “Jamg‘arma o‘yini” simulyatsiyasi 18 soat bo’lib, shundan, 12 soat biznes o‘yin, 6 soat nazariy dars; “Mikro biznes o‘yini” simulyatsiyasi 30 soat bo’lib, shundan, 22 soat biznes o‘yin, 8 soat nazariy dars; “Biznesni rejalashtirish va kredit olish bo‘yicha suhbatga tayyorgarlik ko‘rish” o’yini 12 soat bo’lib, shundan, 6 soat nazariy dars, 6 soat amaliy mashqlardan iborat etib belgilangan. “Biznes asoslari” o‘quv dasturi 2023/2024-o‘quv yilidan joriy etilib, unda o‘quv jarayoni maxsus jihozlangan auditoriyada tashkil etilishi, auditoriyada dars jarayonlari bir vaqtda ikki nafar pedagoglar tomonidan, kichik guruhlarga ajratilgan holda olib borilishi, shuningdek, har bir o‘quv jarayoni simulyatsiya uchun zarur bo‘lgan moddiy va metodik ta’minot vositalari yordamida tashkil etilishi rejalashtirilgan. Bunda Germaniyaning “German Sparkassenstiftung for International Cooperation” tashkiloti hududdagi barcha professional ta’lim muassasalarini “Jamg‘arma o‘yini”, “Mikro biznes o‘yini”, “Biznesni rejalashtirish va kredit olish bo‘yicha suhbatga tayyorgarlik ko‘rish” simulyatsion o’yinlari uchun zarur bo’ladigan moddiy va metodik ta’minot vositalari bilan ta’minlashni o‘z oldiga maqsad etib belgilab qo‘ygan. “Biznes asoslari” o‘quv dasturini joriy etishda o‘quv jarayonlari Germaniya tajribasidan kelib chiqib simulatsion o‘yinlar, Noy-hau sessiyalar, enerjayzerlar, amaliy mashqlar, ishtirokchilarning taqdimotlari va feedback kabi usullardan foydalanib tashkil etiladi. “Biznes asoslari” o‘quv dasturi davomida o‘quvchilar tomonidan o‘zlashtirilgan bilim va ko‘nikmalar ichki nazorat bo‘yicha amaldagi tartib asosida baholanishi belgilangan. Baholash usullari yozma, og‘zaki, savol-javob, test, amaliy topshiriqlar, ishbilarmonlik-vaziyatli rolli o‘yinlarni bajarish orqali o‘quvchilarning o‘quv elementini o‘zlashtirish natijalarini aniqlashga imkon beradi.

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2021 yil 26 fevraldagi “Professional ta’lim tizimi boshqaruv hamda pedagog kadrlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish tizimini tubdan takomillashtirish to‘g‘risida”gi 106-son qarorida belgilangan vazifalarga muvofiq 2021 yil 12 oktabr kuni Pedagogik innovatsiyalar, kasb-hunar ta’limi boshqaruv hamda pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va ularni malakasini oshirish instituti tomonidan “Qayta tayyorlash va malaka oshirish tizimini takomillashtirishning ilmiy-tashkiliy asoslari” mavzusidagi ilmiy – amaliy seminari “on-line” shaklda o‘tkazildi. Anjuman mavzulari: - Professional ta’lim tizimidagi islohotlar; - malaka oshirish va qayta tayyorlash tizimida xorijiy davlatlar tajribasidan foydalanish; - masofaviy ta’limni joriy etilishi muammolari; - Professional ta’lim tizimida ta’lim mazmunini tashkillashtirish. “Professional ta’lim muassasalarining boshqaruv hamda pedagog kadrlarini qayta tayyorlash va malakasini oshirish jarayonini tashkil etish tartibi to‘g‘risidagi nizom”ga muvofiq Pedagogik innovatsiyalar instituti professor-o‘qituvchilari va xodimlari tomonidan malaka oshirish jarayonlarini tashkil etishda professional ta’lim muassasalari boshqaruv va pedagog kadrlarida Internet axborot tarmog‘i, multimedia tizimlari, masofadan o‘qitish usullari, vebinar texnologiyalari imkoniyatlaridan unumli foydalanish, axborot-kommunikatsiya va innovatsion texnologiyalarni egallash va ularni o‘quv jarayoniga tatbiq etish ko‘nikmalarini shakllantirishga alohida e’tibor qaratilmoqda. Ushbu 106-son qaror bilan professional ta’lim muassasalarining boshqaruv hamda pedagog kadrlarini «Hayot davomida ta’lim olish» tamoyili asosida uzluksiz qayta tayyorlash va malakasini oshirishining masofaviy qayta tayyorlash va malaka oshirish, mustaqil malaka oshirish, muqobil malaka oshirish tizimlari joriy etildi. Qayd etilgan malaka oshirish va qayta tayyorlash shakllarini amaliyotga joriy etilishini ta’minlash, professional ta’lim tizimida malaka oshirish va qayta tayyorlash sohasida innovatsion texnologiyalar asosida har bir tinglovchiga individual yondashish imkonini berish va uning ta’limiy ehtiyojlarini qondirish, professional ta’lim muassasalari boshqaruv va pedagog kadrlari to‘g‘risidagi ma’lumotlar bazasi, ularning elektron portfoliolari hamda kasbiy faoliyat natijalarini ob’ektiv baholash va monitoringini yuritish, malaka oshirish va qayta tayyorlash jarayonlari yakunida tinglovchilarga tegishli hujjatlarni taqdim etish imkoniyatini beruvchi elektron axborot tizimi – my.moqt.uz ta’lim platformasi ishlab chiqildi va amaliyotga joriy etildi. “Qayta tayyorlash va malaka oshirish tizimini takomillashtirishning ilmiy-tashkiliy asoslari” mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy seminarining maqsadi malaka oshirish va qayta tayyorlash tizimini xalqaro tajribalarni, qadriyatlar va zamonaviy talablarni e’tiborga olgan holda tashkillashtirishning ilmiy-tashkiliy asoslarini tadqiq qilishdan iborat. Ushbu ilmiy-amaliy seminarda tasarrufida professional ta’lim muassasalari bo‘lgan 30 ta vazirlik, idora va tashkilotlar vakillari, professional ta’lim tizimining boshqaruv va pedagog kadrlarini qayta tayyorlash va malakasini oshirishga ixtisoslashgan 41 ta oliy ta’lim muassasalari xodimlari, Pedagogik innovatsiyalar instituti rahbarlari va professor-o‘qituvchilari, Kasbiy ta’limni rivojlantirish va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmalar rahbarlari va metodistlari, professional ta’lim muassasalari boshqaruv va pedagog xodimlari jami 1800 kishidan ko‘proq kishi ishtirok etdi. Qayta tayyorlash va malaka oshirish tizimini takomillashtirishning ilmiy-tashkiliy asoslarini amaliy va nazariy jihatlarini keng yoritish maqsadida ilmiy-amaliy seminarga taqdim etilgan maqolalar to‘plamini chop etish rejalashtirilgan.

Oliy taʼlim, fan va innovatsiyalar vaziri Ibrohim Abdurahmonov Oʻzbekiston Respublikasi Bosh vaziri boshchiligidagi delegatsiya tarkibida Germaniya Federativ Respublikasida boʻlib, tashrif doirasida qator uchrashuvlar olib bordi va ikki tomonlama hamkorlikni rivojlantirish boʻyicha qator kelishuvlarga erishdi. Xususan, Germaniya Federal Taʼlim va tadqiqotlar vazirligi (BMBF) Davlat kotibi Tomas Reychel bilan uchrashuv oʻtkazildi. Uchrashuvda hamkorlikda amalga oshirilgan ishlar va istiqboldagi rejalar muhokama etildi. Uchrashuv natijasida tomonlar Oʻzbekiston–Germaniya olimlari oʻrtasida muloqotni rivojlantirish maqsadida Qoʻshma ilmiy loyihalar tanlovini tashkil etish va ushbu maqsadda moliyaviy mablagʻlarni jalb etishga kelishdilar. Oʻzbekistonlik yosh olimlar uchun ilmiy stajirovka dasturlarini tashkil etish. BMBF bilan hamkorlikda yurtimiz olim va tadqiqotchilarning Germaniyaning ilgʻor ilmiy muassasalari va laboratoriyalarida malakasi oshirilishi muhokama qilindi. Shuningdek, Germaniya xalqaro hamkorlik jamiyati (GIZ) bilan “Oʻzbekistonda kasb-hunar taʼlimi tizimini isloh qilish va modernizatsiyalash jarayonlari qoʻllab-quvvatlash” hamda “Markaziy Osiyoda iqtisodiy oʻsish tarmoqlari uchun professional taʼlim” loyihalarini amalga oshirish boʻyicha muzokaralar olib borildi. Bundan tashqari, professional taʼlim sohasida Germaniyaning “KfW” banki koʻmagida “Professional taʼlim tizimini takomillashtirish” loyihasini qoʻllab-quvvatlashga kelishildi.